Jak wygląda profilaktyka i leczenie mastitis u krów mlecznych?

Mastitis, czyli zapalenie wymienia to jeden z najpowszechniejszych problemów zdrowotnych krów mlecznych. Choroba jest przyczyną ogromnych strat ekonomicznych w przemyśle mleczarskim na całym świecie. Wynikają one ze zmniejszenia wydajności produkcji mleka oraz obniżenia jego jakości. Ze względu na ogólnoustrojowy charakter zapalenie wymienia zwiększa również ryzyko występowania innych schorzeń. Hodowcy krów mlecznych i weterynarze uznają ciężkie przypadki mastitis za najboleśniejszą chorobę występującą wśród krów mlecznych.

Jakie są przyczyny i objawy mastitis?

Zapalenie wymienia u krów mlecznych powodowane jest działaniem drobnoustrojów patogennych, takich jak bakterie, grzyby, wirusy, mikoplazmy oraz glony. Ze względu na źródło pochodzenia czynników zakaźnych można wyróżnić dwie kategorie zapalenia wymienia: mastitis zakaźne i mastitis środowiskowe. W przypadku tego pierwszego źródłem zakażenia są chore sztuki, a drobnoustroje przenoszone są z krowy na krowę, np. poprzez ręce dojarza czy narzędzia do pielęgnacji wymion. Jeśli chodzi o mastitis środowiskowe, drobnoustroje pochodzą z otoczenia krów, np. z brudnego legowiska.

Zapalenie wymienia występuje w postaci subklinicznej i klinicznej. Pierwsza forma stanowi najczęstszy rodzaj zakażenia. Jest trudna do wykrycia, a rozpoznanie zazwyczaj następuje dopiero w wyniku badań laboratoryjnych. Choroba nie ma widocznych objawów, ale następuje wzrost poziomu komórek somatycznych w wydalanym mleku. W przypadku postaci klinicznej objawami są typowe oznaki stanu zapalnego: gorączka czy dłuższy czas spoczynku krowy. Wymię jest obrzęknięte, stwardniałe i zaczerwienione, widoczne na pierwszy rzut oka są także zmiany w mleku, można odnaleźć w nim kłaczki i strzępki, a jego ilość jest mniejsza.

Jak zapobiegać tej chorobie i leczyć krowy cierpiące na mastitis?

Częstym problemem, który prowadzi do występowania choroby jest niewłaściwa higiena ściółki, dlatego ważnym krokiem w zapobieganiu mastitis jest zapewnienie krowom czystego i komfortowego środowiska. Kolejny kluczowy czynnik to higiena doju. Prawidłowy dój krów rozpoczyna się od przedzdajania, czyli czynności polegającej na zdojeniu z każdej ćwiartki strug mleka, aby sprawdzić jego barwę oraz konsystencję. Przed dojeniem należy wyczyścić strzyki, a na koniec przeprowadzić ich dezynfekcję. Prawidłowo przygotowane do doju strzyki muszą być suche. Trzeba także zwrócić uwagę na paszę podawaną krowom, musi być ona dobrej jakości, świeża, a najlepiej z dodatkiem witamin i materiałów, co wzmocni odporność stada. Nie można też zapomnieć, jak ważne jest regularne pobieranie próbek mleka do badań. Jedną z najnowszych i najskuteczniejszych metod zapobiegania są także autoszczepionki dla krów mlecznych.

Leczenie mastitis jest niezwykle trudne, dlatego konieczna jest pomoc lekarza weterynarii, który razem z hodowcą opracuje plan leczenia stada. Kliniczne zapalenie wymienia należy leczyć natychmiast po wykryciu objawów. Ważne jest, aby odizolować chore krowy od reszty stada, a następnie ustalić, czy pozostałe sztuki także są zakażone. Następnie należy dobrać odpowiedni antybiotyk. Często potrzebne jest również leczenie wspomagające, np. lekami przeciwzapalnymi. W przypadku mastitis subklinicznego leczy się zakażone sztuki tylko w okresie zasuszenia, chyba że występują szczególne przypadki choroby.